Sprawozdanie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wągrowcu z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny za 2017 rok.

 

 

Obowiązująca od 1 stycznia 2012 r. ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017r. poz. 697 ze zm.) porządkuje i reguluje kwestie związane z pomocą dziecku i rodzinie przez państwo i samorządy. System ten ma za zadanie wzmocnić wsparcie dysfunkcyjnej rodziny biologicznej dziecka, przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, a w konsekwencji w przyszłości ograniczyć liczbę dzieci umieszczanych w placówkach opiekuńczo–wychowawczych oraz rodzinach zastępczych. Pomoc dotyczyć ma również rodzin, które sprawują pieczę zastępczą nad dziećmi, pozbawionymi opieki rodzicielskiej. W świetle ustawy obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej w zakresie ustalonym ustawą, spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej (art. 3 ust.1) zakresie wyżej wymienionej ustawy. Obowiązek ten jednostki samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej realizują w szczególności we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi.

Zgodnie z art. 179 w/w ustawy Wójt składa Radzie Gminy sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny oraz przedstawia potrzeby związane z realizacją zadań.

 

Ustawa o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej nałożyła na gminę zadania, mające na celu stworzenie i realizowanie spójnego systemu pomocy dziecku i rodzinie, do których w szczególności należy:

1. opracowanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny -

Rada Gminy Wągrowiec Uchwałą nr XIV/114/2015 z dnia 19 października 2015 roku przyjęła Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Wągrowiec na lata 2016-2018".

2. tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny –

W Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Wągrowcu zatrudnionych jest dwóch asystentów rodzin na umowę o pracę w zadaniowym systemie czasu pracy, którz regularnie podnoszą swoje kwalifikacje.

    Pomoc dziecku i rodzinie jest zadaniem własnym obowiązkowym gminy. Obejmuje ono działania mające na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji. Zgodnie z art. 8 wyżej cytowanej ustawy, rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych wójt zapewnia wsparcie, które polega w szczególności na:

1)     analizie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu w rodzinie;

2)     wzmocnieniu roli i funkcji rodziny;

3)     rozwijaniu umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny;

4)     podniesieniu świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny;

5)     pomocy w integracji rodziny;

6)     przeciwdziałaniu marginalizacji i degradacji społecznej rodziny;

7)     dążeniu do reintegracji rodziny.

Prowadzeniem postępowań w sprawach z zakresu wspierania rodziny na podstawie upoważnienia wójta zajmował się kierownik gminnego ośrodka pomocy społecznej.

 

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wągrowcu realizował zadania wynikające z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej poprzez:

Zatrudnienie asystenta rodziny

Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zobowiązuje gminę do zapewnienia rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej wsparcia i pomocy asystenta rodziny.

Asystent rodziny to osoba przez pewien czas wspierająca rodzinę, aby w przyszłości samodzielnie potrafiła pokonywać trudności życiowe, zwłaszcza dotyczące opieki i wychowania dzieci. Asystent rodziny towarzyszy rodzicom we wprowadzaniu zmian w swoim myśleniu, zachowaniu oraz otoczeniu, koniecznych do tego, aby środowisko rodzinne sprzyjało bezpieczeństwu i prawidłowemu rozwojowi dzieci. Asystentura polega na zindywidualizowanej pracy w rodzinie, z rodziną i dla rodziny przy dominowaniu pracy z rodziną. Działania asystenta i rodziny zmierzają do jej usamodzielnienia i pozostawienia dzieci w rodzinie, w środowisku zapewniającym im poczucie bezpieczeństwa i prawidłowy rozwój.

W 2017 roku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wągrowcu zatrudniał dwóch asystentów na pełen etat na podstawie umowy o pracę w systemie zadaniowego czasu pracy. Wsparciem asystentów rodziny objętych było 31 rodzin, w których przebywało 88 dzieci.

Asystenci rodziny prowadzili pracę z rodzinami w ich miejscu zamieszkania lub w miejscu wskazanym przez rodzinę, polegającą przede wszystkim na zindywidualizowanym podejściu do rodziny, uwzględniając jej zasoby. Celem pracy asystenta rodziny jest osiągnięcie przez rodzinę podstawowego poziomu stabilności życiowej, która umożliwi jej wychowywanie dzieci.

W rodzinach tych podejmowane były działania w zakresie:

- prowadzenia gospodarstwa domowego,

- racjonalnego gospodarowania budżetem domowym,

- rozwiązywania trudności finansowych poprzez regulowanie zadłużeń,

- utrzymywania higieny i pielęgnacji,

- budowania kompetencji i postaw wychowawczych poprzez indywidualne konsultacje wychowawcze oraz udzielanie wsparcia dla rodziców mających trudności wychowawcze z dziećmi,

- monitorowania z pedagogami i wychowawcami absencji i realizowania obowiązku szkolnego dzieci,

- udzielanie rodzinom pomocy w rozwiązywaniu problemów psychologicznych,

- przedstawiania ofert pracy, szkoleń w zakresie podnoszenia kwalifikacji i zdobywania nowych umiejętności,

- motywowania osób z problemem alkoholowym do podejmowania lub kontynuowania terapii,

- współpracy z instytucjami wspierającymi rodzinę takimi jak Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Sąd Rejonowy, Gminna Komisja Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, szkoły i przedszkola, służba zdrowia,

- poprawy relacji między członkami rodziny.

Wszystkie działania podejmowane były w oparciu o plan pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikami socjalnymi oraz powiatowym centrum pomocy rodzinie. Podejmowane działania przez asystenta rodziny w rodzinach obejmowanych wsparciem doprowadziły do ustabilizowania sytuacji tych rodzin, jednak rodziny te nadal wymagają dalszej pracy ze strony asystenta rodziny w kierunku prawidłowego wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych.

W 2017 roku asystenci rodziny zakończyli pracę w 5 rodzinach, z tego z powodu:

- zmiany miejsca zamieszkania 2 rodzin,

- osiągnięcia zamierzonych celów w 2 rodzinach,

- osiągnięcia pełnoletniości przez dzieci w 1 rodzinie.

Na koniec roku wsparciem asystentów rodziny objętych było 26 rodzin.

Gmina Wągrowiec przystąpiła do ogłoszonego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Resortowego Programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej na rok 2017 „Asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej”. Dnia 2 listopada 2017 roku zawarta została umowa w sprawie  realizacji tego zadania. Gminie przyznane zostały środki finansowe z Funduszu Pracy w kwocie 31.511,53 zł oraz w formie dotacji celowej w kwocie 15.520,61 zł. W rozliczeniu programu uwzględniono wydatki na wynagrodzenie (bez pochodnych) dwóch asystentów rodziny w okresie 12 miesięcy. Przyznane środki finansowe w ramach Programu zostały w pełni wykorzystane. Ze środków własnych gminy na wynagrodzenia, pochodne od wynagrodzeń, zwrot kosztów wyjazdów do rodzin objętych wsparciem, szkolenia oraz pozostałe koszty związane z zatrudnieniem asystentów rodzin wydatkowano kwotę 71.028,93 zł

 

Ponoszenie kosztów związanych z umieszczeniem dzieci w pieczy zastępczej

Zgodnie z art. 191 ust. 9 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi odpowiednio wydatki w wysokości:

- 10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej;

- 30% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej;

- 50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – od trzeciego roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej.

 W 2017 roku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wągrowcu został obciążony przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wągrowcu kosztami w wysokości 10%, 30% i 50% wydatków za opiekę i wychowanie 4 dzieci z terenu naszej gminy, które zostały umieszczone w pieczy zastępczej. Łącznie w 2017 roku wydatkowano na ten cel kwotę 11.078,02 zł.

Asystenci rodziny oraz pracownicy socjalni uczestniczyli w posiedzeniach zespołów dotyczących okresowej oceny sytuacji dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, które odbywały się w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Wągrowcu.

 

Program wspierania rodziny

Zgodnie z art. 176 pkt 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej do zadań własnych gminy należy opracowanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny. W październiku 2015 roku Uchwałą Rady Gminy Wągrowiec został przyjęty Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Wągrowiec na lata 2016-2018. Program ten to działanie wielu instytucji polegające przede wszystkim na wzmocnieniu zasobów własnych rodziny, zapobieganiu dysfunkcjom rodzin oraz pomocy w przezwyciężaniu trudności w wypełnianiu obowiązków opiekuńczo-wychowawczych. Głównym celem programu jest tworzenie warunków sprzyjających wzmocnieniu rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz profilaktyka w zakresie promowania społecznie pożądanego modelu rodziny.

W dniach 13 i 27 października 2017 roku w siedzibie ośrodka zostały zorganizowane indywidualne spotkania z psychologiem, które miały na celu szeroko rozumianą edukację i trening w zakresie opieki, wychowania dzieci, przezwyciężania sytuacji kryzysowych oraz umiejętności wzmacniania więzi rodzinnych. Poniesiono na ten cel wydatek w kwocie 1.000,00 zł.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wągrowcu jest w posiadaniu zakupionych w 2012 roku w ramach programu materiałów dydaktycznych, które mogą być wypożyczane przez placówki oświatowe z terenu gminy Wągrowiec.

 

 

Potrzeby związane z realizacją zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zostały uwzględnione również w planie budżetowym na 2018 rok  i obejmują:

- zatrudnienie na podstawie umowy o pracę dwóch asystentów rodziny,

- ponoszenie odpłatności gminy za dzieci umieszczone w pieczy zastępczej w wysokości od 10% do 50% wydatków na ich opiekę i wychowanie,

- realizację Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Wągrowiec.

 

Z rozpoznanych potrzeb środowiska lokalnego oraz w celu realizacji zapisów Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zauważa się potrzebę objęcia rodzin wszechstronnym wsparciem.

Kontynuacja zatrudnienia asystentów rodziny, którzy będą pracowali z rodzinami przeżywającymi trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych i obejmując je wsparciem.

Konieczna będzie także dalsza praca psychologa z tymi rodzinami. Zauważa się także potrzebę organizowania indywidualnych spotkań z psychologiem dla rodziców, którzy borykają się z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi. Wsparcie psychologiczne wpisuje się w cele i zadania zapisane w Gminnym Programie Wsparcia Rodzin w Gminie Wągrowiec.

Zorganizowane po raz pierwszy w roku 2017 indywidualne spotkania z psychologiem cieszyły się ogromnym zainteresowaniem ze strony odbiorców. W ramach posiadanych środków będą organizowane spotkania z psychologiem w siedzibie ośrodka.

Ponadto rekomenduje się dalsze podejmowanie działań przede wszystkim profilaktycznych i wspomagających. W celu osiągnięcia zamierzonych efektów konieczne jest dalsze interdyscyplinarne współdziałanie wielu służb i organizacji działających na rzecz rodziny i dzieci, bowiem wyłącznie praca zespołowa stanowić będzie pełne i kompleksowe wsparcie.